ZASIEDZENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI

Tomasz Walczak

Kancelaria Radcy Prawnego

Sytuacja, w której prawo własności jednej rzeczy przysługuje kilku osobom, prowadzi zwykle do rozlicznych konfliktów między współwłaścicielami, związanych przede wszystkim z posiadaniem rzeczy lub rozporządzaniem nią. Dlatego stan współwłasności określa się w literaturze, jako tymczasowy, bowiem każdy ze współwłaścicieli powinien dążyć do osiągnięcia wyłącznej własności. Bardzo często zdarza się jednak, że każdy ze współwłaścicieli ma inny pomysł na zniesienie współwłasności. O tym czy rzecz zostanie przyznana jednemu ze współwłaścicieli, podzielona, czy sprzedana rozstrzygnie sąd w postępowaniu o zniesienie współwłasności.

ZASIEDZENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI

Sposoby zniesienia współwłasności.

Zgodnie z kodeksem cywilnym istnieją trzy sposoby zniesienia współwłasności, tj. przez podział, przyznanie lub sprzedaż.

Podział rzeczy wspólnej polega na tym, że rzecz dzieli się na tyle części, ilu jest współwłaścicieli, a wielkość części odpowiada wielkości ich udziałów we współwłasności. W ten sposób można znieść współwłasność np. działki budowlanej, poprzez jej podział na mniejsze działki. Ustawodawca w art. 211 k.c. zastrzegł jednak, że podział rzeczy wspólnej nie jest możliwy, jeżeli byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo, że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Drugim sposobem jest przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli
z obowiązkiem spłaty pozostałych
. Sąd może zastosować również ten sposób zniesienia współwłasności, jeżeli żądają tego zgodnie współwłaściciele albo żaden z nich nie wnosi o podział rzeczy, a przyznanie rzeczy jednemu z nich jest w ocenie sądu najlepszym rozwiązaniem. O tym, który ze współwłaścicieli otrzyma rzecz na wyłączną własność, decydują tzw. usprawiedliwione interesy wszystkich uprawnionych. Oznacza to, że przed wydaniem rozstrzygnięcia w sprawie, sąd jest zobowiązany do dokonania dokładnej analizy stanu faktycznego sprawy, w szczególności ustalenia tego, komu rzecz jest najbardziej potrzebna, kto daje najlepszą rękojmię prawidłowego zarządu rzeczą lub który z uczestników będzie w stanie spłacić pozostałych. Sąd nie może przyznać rzeczy osobie, która się temu sprzeciwia, przy czym powody sprzeciwu uczestnika nie są istotne. Na wniosek kilku współwłaścicieli rzecz może być im przyznana na współwłasność z obowiązkiem spłaty pozostałych.

Ostatnim sposobem zniesienia współwłasności jest sprzedaż rzeczy. Sprzedaż dokonywana jest przez komornika sądowego w oparciu o zasady licytacji komorniczej. Ta forma zniesienia współwłasności jest zatem mało atrakcyjna dla stron, gdyż cena sprzedaży w drodze licytacji komorniczej rzadko odpowiada cenie wolnorynkowej.

Rozliczenie nakładów na rzecz wspólną.

W literaturze wyróżnia się kilka rodzajów nakładów na rzecz wspólną. Nakłady konieczne, to tego rodzaju wydatki, których celem jest utrzymanie rzeczy wspólnej w stanie umożliwiającym normalne korzystanie, zgodne z jej przeznaczeniem. Będą to więc wszystkie wydatki poniesione np. na remont, konserwację, zapłatę podatków, ubezpieczenia itp. Drugim rodzajem są nakłady użyteczne, których cechą jest to, że zmierzają do ulepszenia rzeczy. Za przykład można tu podać ocieplenie budynku, doprowadzenie mediów do nieruchomości, instalacja w samochodzie dodatkowego wyposażenia. Wyróżnia się też nakłady zbytkowe, które nie zaliczają się do ww. kategorii, a związane są  po prostu z upodobaniami osoby, która je czyni. Ten rodzaj nakładów podlega rozliczeniu tylko wtedy, gdy zwiększa wartość nieruchomości, np. ozdoby na elewacji budynku. Pamiętać należy, że rozliczając nakłady konieczne, odejmuje się korzyści, które współwłaściciel dokonujący nakładów sam uzyskał z rzeczy.

Rozliczenie nakładów przeprowadzane jest w oparciu o art. 207 k.c., zgodnie z którym pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Co istotne, zobowiązani do rozliczenia nakładów są tylko ci spośród właścicieli, którzy byli współwłaścicielami w chwili ich dokonywania. Zasada ta nie dotyczy spadkobierców.

Dowody do sprawy o  zasiedzenie.

W sprawie o zniesienie współwłasności konieczne jest wykazanie, jaka rzecz jest przedmiotem postępowania i jaka jest jej wartość. Wartość rzeczy najłatwiej ustalić odwołując się do wiedzy profesjonalisty, w tym przypadku biegłego sądowego. Opinia sporządzona w toku postępowania zazwyczaj będzie stanowiła podstawę rozstrzygnięcia sądu.

Jeżeli strona zamierza rozliczyć nakłady, to konieczne są dowody wskazujące, że nakłady zostały poniesione. Okoliczność tą jesteśmy w stanie udowodnić poprzez przedłożenie faktur lub zdjęć. Jeżeli nie dysponujemy ww. dowodami, pomocne mogą okazać się zeznania świadków.

Koszty sądowe.

Opłata od wniosku o zniesienie współwłasności jest stała i wynosi 1000 zł. Jeżeli jednak wniosek zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności (zaakceptowany przez wszystkich uczestników postępowania), to opłata wynosi 300 zł.

Instytucje prawa cywilnego wymagają, oprócz znajomości przepisów
i orzecznictwa, także wiedzy praktycznej wyniesionej z sali rozpraw. Kancelaria zapewnia pełną obsługę na każdym etapie postępowania, począwszy od porad prawnych, przygotowania odpowiednich wniosków, poprzez postępowanie sądowe, skończywszy na postępowaniu egzekucyjnym.

Zakres usług Kancelarii

Kancelaria świadczy usługi, zarówno na rzecz klientów indywidualnych, firm, a także stowarzyszeń i fundacji. Nasze usługi realizujemy poprzez:

Porady prawne

Każda porada prawna w Kancelarii poprzedzona jest obszernym wywiadem, podczas którego możemy poznać Państwa potrzeby i dopasować do nich, jak najlepsze rozwiązanie.

Zastępstwo procesowe

Część spraw prowadzonych przez Kancelarię kończy się w sądzie, co wynika zarówno z tego, że strony często nie mogą osiągnąć porozumienia, ale także z konieczności prowadzenia postępowania dla osiągnięcia określonych skutków prawnych, jak np. w sprawach o zasiedzenie.

Szkolenia

Każdy przedsiębiorca prowadzący własną firmę musi znać aktualnie obowiązujące przepisy i dostosowywać do nich prowadzoną działalność.